ISO (International Organization for Standardization) tarafından geliştirilen OSI (Open System Interconnection) modelini bugün sizlerle yakından incelemek istedim. Adından da anlaşılacağı üzere OSI (Açık Sistem Ara Bağlantısı) iki sistem arasındaki bağlantıyı belirli standartlarla gerçekleştiren bir referans modelidir. OSI referans modeli toplamda 7 adet katmandan oluşmaktadır. Öncelikle katmanlarımızın isimlerine ardından da işlevlerine göz atalım.
OSI Modeli Katmanları
- Fiziksel Katman (Physical Layer)
- Veri Bağlantı Katmanı (DataLink Layer)
- Ağ Katmanı (Network Layer)
- Taşıma Katmanı (Transport Layer)
- Oturum Katmanı (Session Layer)
- Sunum Katmanı (Presentation Layer)
- Uygulama Katmanı (Application Layer)
Fiziksel Katman (Physical Layer):
OSI referans modelinin ilk katmanı Layer 1 olarak da adlandırılan fiziksel katmandır. Veriler bit düzeyinde (1/0) şeklinde iletilir. Bu bitleri iletirken ise fiber optik kablo, koaksiyel kablo, hava (elektromanyetik dalgalar) ve bükülü kablolar kullanır. Ayrıca, bitlerin sağlıklı bir şekilde iletilmesi için giden ve gelen veri bitlerinin iki farklı donanım cihazı için de aynı şeyi ifade etmesi gerekmektedir. İşte tam olarak burada sağlıklı iletim sağlanması için standartları baz alırız. Örnek verecek olursak: RS-232, RJ45, V-34, 100BASE-TX, SDH, DSL.
Veri Bağlantı Katmanı (DataLink Layer)
Layer 2’de ise kaynak verimiz frame (çerçeve) haline getirilerek hedef adrese iletilmekte. Frame içerisinde adresleme bilgilerini ve hata kontrolü için gerekli bilgileri tutar. DataLink Layer iki alt katmanı olarak ise MAC (Media Access Control) ve LLC (Logical Link Control) katmanları bulunur. Fiziksel adres (MAC) 48 bitlik bir bloktan oluşur, bunun sayesinde adreslemede düzen sağlanır. LLC ise bir üstteki katman ile iletişim kuran kısımdır. Switchler L2 katmanında çalışır. Ayrıca bu katmanda kullanılan standartalara örnek verecek olursak başlıca şu şekildedir: Ethernet, MAC/LLC, PPP, Token Ring.
Ağ Katmanı (Network Layer)
Layer 3 e geldiğimizde ise verimiz IP adresi eklenmiş bir şekilde paketlenir. Bu paket içinde kaynak ve hedef IP adresleri, hata denetimi, paketin boyutu. TTL (time to live) bilgileri bulunur. Bu katmanda çalışan switchler de olmakla birlikte routerlar (yönlendiriciler) L3’de çalışır. Başlıca bu katmanda çalışan protokoller ise: IPsec, ARP, IP, ICMP
Taşıma Katmanı (Transport Layer)
Bir diğeri Layer 4, veriyi segmentlere ayırarak hedef adrese ulaştırır ve port numaralarını düzenler. Bu katmanda TCP (Transmission Control Protocol) ve UDP (User Datagram Protocol) gibi önemli protokoller bulunur. Ayrıca SSL ve TLS gibi protokoller de bu katmanda yer alır. Layer 4, ağırlıklı olarak veri iletimi ile ilgilenir.
Oturum Katmanı (Session Layer)
Oturum açar, yönetir ve sonlandırır. İstemciden gelen farklı istekleri (örneğin, mail veya web istekleri) oturum açarak düzenler ve karışıklığı önler. Bu katmanda Sockets, RPC, NetBIOS ve SQL gibi protokoller çalışır. Oturum Katmanı, ağırlıklı olarak uygulama kısmında görev yapar.
Sunum Katmanı (Presentation Layer)
Layer 6, verinin diğer bilgisayarlar tarafından anlaşılabilecek şekilde çevrilmesini sağlar. Bu katman, gönderilen verinin ortak bir formata dönüştürülmesini, şifrelenmesini ve sıkıştırılmasını gerçekleştirir. Ek olarak, HTML, DOC, GIF, JPEG ve ASCII gibi protokoller bu katmanda çalışır.
Uygulama Katmanı (Application Layer)
OSI modelinin son katmanıdır ve programlarla ağ arasında arabirim görevi görür. İletişim kurulacak makinenin hazır olup olmadığını tespit eder. HTTP, DNS, Microsoft API, web tarayıcılar, e-posta, SMTP, FTP, Telnet ve SNMP gibi protokoller bu katmanda çalışır. Katman 7, uygulama kısmında yer alır.
Gösterdiğim gibi kaynak tarafta veri, katman 7’den katman 1’e doğru birleşerek iletilebilir hale gelir. Hedefte ise bu işlem tersine döner. Veri katman 1’den katman 7’ye doğru kapsülleme ile parçalarına ayrılır. Sonuç olarak, farklı sistemler ve üreticiler arasında iletişim kurmayı kolaylaştıran OSI Modeli ağ iletişimi için evrensel bir dil ve referans modeli sunar. Umarım OSI modeline dair soru işaretlerinize tamamen yanıt bulabildiğiniz bir yazı olmuştur. Yorumlarda buluşalım, güvenle kalın.
